Takke og julebakst

Korn, mjøl og bakst var tema på den fjerde samlinga på studiet. Me fekk lage ulike lefser som lærdalslefse, hardingar og tynnlefse, i tillegg til flatbrød og søst. Etter samlinga skulle me lage to produkt basert på mjøl, der eit av produkta skulle vere ein type lefse/flatbrød, og det andre produktet skulle vere tradisjonsbakst knytt til julehøgtida. 

Krotakaker 

Krotakaker er ein type flatbrød frå Hardanger som har eit karakteristisk mønster på grunn av krotakjevlen ein bruker ved utbaking (Bugge, 2019, s. 77). Krotakaker vert brukt som tilbehør til middag ved å ete dei tørre med smør på, men kan også bløytast opp og etast som lefser med smør og sukker (Matarena, u.å.) Ein kan også servere krotakaker med prim, sirup, syltetøy, ost, hapå og anna pålegg. Det finst mange ulike oppskrifter på krotakaker, nokre variantar inneheld berre grovt mjøl, medan andre oppskrifter bruker fint mjøl og har sukker i deigen. Eg valde å bruke oppskrifta til Matarena (u.å.), då eg ønska å lage ein grov variant som både kan brukast til kvardags. 

Ingredienser: 

- 1/2 l melk 

- 1/2 l vatn 

- 2 pk gjær (rørt ut i vatn) 

- 1 ts salt 

- 1 kopp olje 

- ca 1, 75 kg sikta rug 

- ca 0,25 kg sammalt kveitemjøl 

Framgangsmåte: 

1. Eg knadde alle ingrediensane saman til ein fast deig og sette denne i kjøleskap over natta. 

2. Ved utbaking målte eg opp kvart emne til 110 g, og rulla dei saman til fine boller. Eg pakka inn emnene i plast då eg venta litt med utbaking. 

3. Eg kjevla emnene til store tynne kaker, ca 40 cm i diameter. Eg brukte ein kjevle med mønster, for å "krote kakene". 

4. Deretter steikte eg kakene på takke på medium varme til dei vart litt brunflekkete og sprø. Krotakakene vart avkjølt på rist. 

5. Eg la ei krotakake i to fukta handklede og spraya krotakakene med vatn på begge sider for å bløyte den. Etter ei stund smurte eg på smør og sukker, og bretta krotakaka til ei lefse. 

6. Resten av krotakakene oppbevarte eg tørt heime. 

Deig og emner. Foto: Ruth Solveig
 

Utbaking og steiking. Foto Ruth Solveig. 

Steiking av krotakaker. Foto: Ruth Solveig 

Evaluering av arbeidsprosess og produkt 

Eg ønska å lage krotakaker, då dette er ein tradisjonsbakst frå området eg er oppvaksen. Eg hadde aldri laga krotakaker før, og eg var spent på korleis prosessen og produktet kom til å bli.  Då eg laga deigen var eg litt bekymra for at den vart alfor fast. Det var vanskeleg å kna inn mjølet, sjølv om eg brukte litt mindre mjøl enn det som stod i oppskrifta. Eg knadde for hand, og ser i etterkant at det sjølvsagt hadde vore lurt å brukt kjøkkenmaskin. 

Prosessen med utbaking gjekk eigentleg over all forventning. Deigen var god å jobbe med, truleg på grunn av det grove mjølet og at det var rikeleg med mjøl i deigen. Den satte seg ikkje fast og var enkel å kjevle og jobbe med. Steikinga gjekk også fint. Krotakakene vart gode på smak, minnar meg om heimelaga flatbrød som me har laga tidlegare i haust. Dei vart sprøe, noko som er ein føresetnad for god haldbarheit. Eg smaka også på bløyta krotakake med smør og sukker, noko som var veldig godt! Eg tok med resten av dei tørre krotakakene heim, der dei oppbevarast tørt. Då kan krotakakene halde seg lenge, og ein kan bløyte og lage lefse når ein ønsker det. 

Tørre krotakaker. Foto: Ruth Solveig 

Bløyta krotekake med fyll. Foto: Ruth Solveig

Sjakkruter 

Eg bestemte meg for å lage sjakkruter, som er ein tradisjonell julekakesort. Eg sjekka ulike oppskrifter før eg satte i gang, og enda opp med å bruke oppskrifta frå Melange (u.å), då den hadde gode anmeldelsar. Eg brukte meierismør i staden for melange (ironisk nok), sidan eg tenke dei ville bli endå betre på smak med ekte smør. 

Ingredienser: 

- 200 g meierismør

- 250 g kveitemjøl 

- 100 g melis 

- 2 ts vaniljesukker 

- 2 ss kakaopulver 

Framgangsmåte: 
1. Blanda smør, kveitemjøl og melis med håndmiksar. 

2. Fortsatte å elte deigen for hand til den vart glatt og fin. 

3. Delte deigen i to emner. Blanda inn vaniljesukker i den eine delen og kakaopulver i den andre. 

4. Delte vaniljedeigen og kakaodeigen i to, og rulla emnene til pølser på ca 1,5 cm i diameter. 

5. La dei fire pølsene oppå kvarandre, slik at det vart eit sjakkmønster. Pakka pølsa inn i plastfolie og putta den i frysaren i ca 10 min. 

6. Tok av plastfolien, og delte pølsa i skiver på ca 0,5 cm. 

7. Steikte kakene på midterste rille i ca 10 min på 175 grader. 

8. Avkjølte på rist og oppbevarte dei i ein isboks (hadde ikkje kakeboks). 

Evaluering av arbeidsprosess og produkt 
Arbeidsprosessen gjekk stort sett fint. Det var litt vanskeleg å få pølsene til å bli like store, noko som var viktig for å få eit fint sjakkmønster. På grunn av litt ujamne pølser, vart difor ikkje alle skivene like fine. Deigen var ikkje like lett å jobbe med etter ei stund, og det var lett for at deigen delte seg. Det første brettet med kaker steikte eg litt for lenge, slik at dei vart litt for gylne. Det hadde ikkje konsekvenser for smaken, for dei var gode på smak og smakte slik sjakkruter skal smake. Alt i alt er eg fornøgd med produktet! Sjakkrutene skal oppbevarast tørt og mørkt, helst i ein kakeboks. Sidan eg ikkje hadde ein kakeboks tilgjengeleg, oppbevart eg dei heller i ein isboks. 

Referanseliste: 
Bugge, A. B. (2019). Fattigmenn, tilslørte bondepiker og rike riddere: Mat og spisevaner i Norge fra 1500-tallet til vår tid. Cappelen Damm akademisk. 
Matarena. (u.å.). Krotakaker fra Hardanger. https://matarena.no/portfolio/krotakaker/
Mills. (u.å.). Sjakkruter. https://mills.no/melange/oppskrift/sjakkruter/ 

Konservering av kjøt

Kjøt var tema for den tredje samlinga på matkultur. Under den praktiske delen av samlinga fekk me observere partering av lam, i tillegg til salting av m.a. lammelår og lammeside for pinnekjøt. Me vart delt inn i stasjonar der me skulle lage ulike produkt. Eg og to andre medstudentar skulle lage ribbesylte og lammerull, medan andre laga pølser (tørrmorr og dampepølse), medisterpølse og hodesylte. 

Foto 1: partering av lam. Foto 2: ribbesylte. Foto: Ruth Solveig 

Kjøt har vore ein viktig del av det norske kosthaldet i lange tider (Bugge, 2019, s. 109). Før frysaren kom, måtte ein konservere kjøtet på ein annan måte for å få det til å halde seg. Det var sjeldan ein åt ferskt kjøt, og konservering av kjøtet vart difor nødvendig. For å konservere kjøtet brukte ein metodane salting, tørking, røyking og speking, der salting og tørking var dei vanlegaste metodane for konservering (Matprat, 2019). 

Salting som konserveringsmetode fører til at vassaktiviteten i miljøet rundt mikroorganismane vert lågare grunna osmose (Wikipedia, u.å.). Dette fører til at mikroorganismane vert deaktivert då dei treng tilgang på vatn for kunne vekse. Tørking av kjøtet fører også til at vassaktiviteten rundt mikroorganismane vert lågare som fører til deaktivering av mikroorganismane. Mugg overlever låg vassaktivitet, så dette kan bli eit problem ved tørking av kjøt. Røyking er ein konserveringsmetode som hindrar mikrobevekst på overflata av kjøtet på grunn av tørking. I tillegg inneheld røyken ei syre som senkar pH-en i overflata. Røyken inneheld også ei rekke andre kjemiske forbindingar som er med på å konservere kjøtet. Røyking er ikkje ein fullverdig konserveringsmetode aleine då røyken ikkje trenger inn i kjøtet, men kun påverker overflata til kjøtet. Røyking vert difor ofte brukt saman med salting og tørking. Kombinasjonen av salting, tørking og røyking kallar ein for speking (Wikipedia, u.å.). 

Salting og tørking av fenalår 

Etter samlinga fekk me i oppgåve å lage eit konservert produkt av kjøt. Kravet var at produktet skulle vere konservert slik at det ikkje treng oppbevaring i kjøleskap eller frysar. Eg ønska å prøve å salte og tørke eit fenalår. Eg og ein medstudent kjøpte to lammelår hos den lokale slaktaren i Volda. Me fann ei oppskrift på Matprat (2016) som me ville bruke. Me leste nøye gjennom denne og ei anna oppskrift for å samanlikne oppskriftene og for å førebu oss godt på prosessen. Sidan kvart lammelår kosta nesten 700 kr ønska me ikkje å gjere noko feil! 

Me starta med å prøve å få ut blod av lammelåret ved å massere blodåra frå knoken og oppover til der blodåra vart kutta. Det var viktig å få ut mest mogleg blod for å auke haldbarheita til fenalåret (Innli & Helmersen, 1994, s 296). Deretter tørka me av låret, og laga eit lite snitt langs beinet som me fylte med salt. Dette vart vist av faglærar under den praktiske samlinga på studiet, og me valde å gjere det same sjølv om det ikkje stod i oppskrifta frå Matprat (2016). Me valde å bruke metoden tørrsalting ettersom oppskrifta frå Matprat tok utgangspunkt i dette. Me masserte difor rikeleg med salt på låret, langs bein og i hulrom. Totalt brukte me ca 2 kg salt per lammelår som vog om lag 4 kg. Me hadde grovsalt nederst i plastkassen som me la lammelåra på, og helte rikeleg med bordsalt over. 

Salting av lammelår. Foto: Ruth Solveig 

Me plasserte lammelåra i kjølen i ei plastkasse med lok, og tok dei ut etter ei veke. Det varierer kor lenge det er anbefalt å ha lammelåra i salt, me tok utgangspunkt i Matprat si oppskrift som seier 1 dag per kg kjøt. På grunn av praktiske årsaker vart tida i salt nokre dagar lenger enn planlagt, men dette har truleg ikkje hatt så mykje å seie. Etter ei veke hadde det kome noko væske ut, men svært lite i forhold til det me tenkte på førehand. Dette kan kome av at vevsvæska som har blitt trekt ut av kjøtet på grunn av osmose, har blanda seg i det resterande saltet (Innli & Helmersen, 1994, s. 298). 

Før salting. Foto: Ruth Solveig 

Etter salting. Foto: Ruth Solveig 

Deretter vart lammelåra pakka inn i plastfolie og lagt på kjølen for modning. I følge oppskrifta på Matprat skal låra ligge 2-3 dagar per kg kjøt, i vårt tilfelle kan difor låra ligge på kjølen opptil 12 dagar (Matprat, 2016). Modning av kjøtet er viktig for å fremje aroma og god smak. Om nokre dagar skal me ta ut lammelåra, skylje dei med vatn for å fa av litt salt, og henge dei opp til tørk på ein luftig og kald nok stad med låg luftfuktigheit (Innli & Helmersen, 1994, s. 300). Der kan dei henge i 2-3 mnd, det ferdige fenalåret skal ha ein mørk farge og skrumpe litt inn (Matprat, 2016). Det vil kome ei oppdatering på bloggen korleis resultatet blir! 

Lammelår klar for modning. Foto: Ruth Solveig 

Kjelder: 

Bugge, A. B. (2019). Fattigmenn, tilslørte bondepiker og rike riddere: Mat og spisevaner i Norge fra 1500- tallet til vår tid. Cappelen Damm akademisk. 

Innli, K. E. & Helmersen, H. (1994). Konserveringsmetodar. Yrkeslitteratur. 

Matprat. (2016, 6. desember). Lag ditt eget fenalår. https://www.matprat.no/artikler/ravarer/lag-ditt-eget-fenalar/ 

Matprat. (2019, 15. januar). Fakta om oppbevaring. https://www.matprat.no/artikler/oppbevaring-og-holdbarhet/fakta-om-oppbevaring/ 

Wikipedia. (u.å.). Matkonservering. https://no.wikipedia.org/wiki/Matkonservering 

Familiedag på Haualeite

Formidling av konservering og tradisjonsmat på familiedag 

Søndag 22. september skulle det arrangerast familiedag på bygdemuseet på Haualeite i Volda i samband med forskingsdagane på høgskulen. Studentane på matkultur skulle delta på denne dagen, der fokus var på formidling av matkultur. Ein skulle fordelast på ulike stasjonar, eg og medstudent ønska å ha ein stasjon med flatbrødbaking der gjestene kunne lage sitt eige flatbrød. Flatbrød er eit tynt, ugjæra brød som kan lagast av ulike typar korn, der bygg og havre har vore vanlegast (Høberg, 2023). Deigen skal kjevlast tynt ut og deretter steikast på takke til det er tørt. Dersom flatbrødet vert oppbevart tørt kan det halde seg i fleire år (Bugge, s. 76). Opprinneleg vart flatbrødet steikt på ei steinhelle, seinare brukte ein jernplate (Bugge s. 75). På slutten av middelalderen vart flatbrødet det vanlegaste kvardagsbrødet (Wikipedia, 2022). Det vart brukt som tilbehør til middag, i tillegg til soll ved å knuse flatbrød og ha melk på. Flatbrødet vert sett på som typisk norsk tradisjonsmat, men variantar av flatbrødet finst over heile verda. 

Stasjonen med flatbrødbaking skulle vere i Vassbakkestova, som ligg heilt i austenden av bygdetunet (Aambø, 2002, s. 77). Me hadde fått omvisning på bygdetunet på førehand, der me fekk gå inn i dei fleste bygga og lære ein del om historia, også Vassbakkestova. Vassbakkestova var bustaden til Johane (1886-1958) gjennom heile livet (Aambø, 2002, s. 77). Huset stod på Røysmyrane, om lag der campus-arenaen ligg no. Vassbakkestova vart flytta til bygdetunet i 1984 og stova er satt opp slik den var då den stod på Røysmyrane (Aambø, 2002, s. 78). Johane var ugift og levde av å sy, noko ho gjorde heile livet (Aambø, 2002, s. 79). Arbeidsplassen var heime, men ho drog også heim til folk og sydde kleda der. Vassbakkestova vert i dag brukt til ulike tilstelningar som festar, møter, avslutningar og bursdagar m.fl. (Aambø, 2002, s. 83). Det var stas å kunne få lage til flatbrødbaking i Vassbakkestova! 

Førebuingar 

For å førebu oss til familiedagen var det viktig å finne ei god oppskrift på flatbrød og testen denne ut på førehand. Dette gjorde me på ei samling med matkultur den 7. september. Sidan eg eigentleg var på ein annan stasjon, var eg ikkje med på å lage deigen, men eg fekk prøve å kjevle ut emna og steike nokre flatbrød. Denne oppskrifta fungerte fint, var god på smak og me ønska difor å bruke den same oppskrifta til familiedagen. Me gjorde nokre små justeringar og enda opp med denne oppskrifta: 

Utprøving av flatbrød. Foto: Kari Ryslett 

Ingredienser: 

- 7 dl kokt vatn 

- 1 kg grovbakstmjøl 

- 1 ts salt 

- ca 2 dl byggmjøl til utbaking 

- takke, kjevle, mjølpensel og rist 

Framgangsmåte: 

1. Bland mjøl og salt i ein bakebolle. Hell over kokt vatn. 

2. Avkjøl noko og elt deigen. Deigen skal vere fast. Legg deigen i ein plastpose i kjøleskap til den er heilt kald. Kan ligge over natta. 

3. Del deigen i like emner. 

4. Bruk mykje byggmjøl ved utbaking, viktig å unngå at emnet sit fast. Kjevle emnet frå midten og utover til ei tynn stor leiv. Børst av laust mjøl. 

5. Steik flatbrødet på ei varm takke til det byrjar å bli tørt på overflata, og snu det. Juster varmen slik at det ikkje vert brent. 

6. Legg dei ferdige flatbrøda på rist, oppbevarast tørt. 

Deretter møttest me igjen den 9. september for å legge ein plan for familiedagen. Me laga ei utstyrsliste, ein gjennomkøyringsplan og fann ut kva me skulle formidle på familiedagen. Me tenkte at historia om flatbrød og litt historie om Vassbakkestova var relevant. Me sendte planen til faglærarane og fekk tilbakemelding på denne. 

Dagen før familiedagen (21. september) møttest me igjen, der me laga deigen til flatbrøda sidan den skulle stå kaldt. I tillegg gjekk me gjennom formidlingsbiten. Me fann utstyr og la dette klart. Me handla inn og skreiv oppskrifta som me skulle dele ut. På sjølve dagen møttest me litt tidlegare for å skrive ut oppskrifta og klippe dette til. Me henta litt rognebær for pynt og pakka inn i bilen alt utstyret me skulle ha med oss. Då me kom fram til Haualeite byrja me å rigge oss til i Vassbakkestova. Me hadde to takker, og tenkte å fordele oss på kvar side av bordet med takkene. Gjestene kunne få sitte på benk og stol på begge sider av bordet og kjevle ut flatbrød på plastunderlag. I stova var det også rigga til ein stasjon der ein kunne riste sitt eige smør som ein annan medstudent hadde ansvar for. 

Flatbrødstasjonen og og smørstasjonen. Foto: Ruth Solveig 

Gjennomføring: 

Me fekk rigga til bordet som ønska, og byrja å kjevle nokre flatbrød og steike desse før det kom folk. Etterkvart kom gjestene sigande, dei fekk kjevle sitt eige flatbrød og riste smør til å ha på flatbrødet. Takkene slutta å fungere, noko som var litt stress då det var mange som ville steike sitt eige flatbrød. Heldigvis ordna faglærar det slik at me fekk to nye skøyteledningar, som gjorde at ein kunne steike på begge takkene etterkvart. Me var ganske flinke på kunnskapsformidling i starten, då det var litt rolegare. Etterkvart var det veldig mykje folk i stova og det vart ganske hektisk. Då gløymde me litt av formidlingsbiten, då me hadde meir enn nok med å hjelpe til med kjevling og steiking av flatbrøda. 

I godt driv med flatbrødbakinga. Foto 1: Ruth Solveig.  Foto 2: Hilde Dahlseng. 

 

Me tok oss ein liten runde for å sjå på dei andre stasjonane også. På den eine stasjonen steikte ein blodpannekaker, noko som var veldig godt. På den andre stasjonen pressa ein eplejuice, i tillegg fekk ein smaksprøvar på ulike eplesortar.

Foto 1: Kari Ryslett. Foto 2: Ruth Solveig. 

Oppsummering og evaluering: 

Alt i alt synest eg at familiedagen gjekk fint. Det var kjekt at det kom såpass mange folk, og at mange ønska å lage sitt eige flatbrød. Me hadde førebudd oss godt på førehand, noko som var ein fordel då me stod midt oppi det. Me kunne ha fokusert endå meir på formidlinga av matkultur, dette gjekk litt i gløymeboka ettersom det var svært hektisk på grunn av mykje folk. Til ein annan gong kan det vere lurt å sette opp eit skilt og vise til flatbrødbaking i Vassbakkestova sidan dette huset ligg i utkanten av bygdetunet og er litt avgøymd. I tillegg kan det vere greit å ha litt meir tid før familiedagen (t.d. starte to timar før arrangementet), slik at ein får meir tid til å førebu, t.d. å steike fleire flatbrød, før det kjem folk. Oppsummert var det kjekt å få vere med på å fremje tradisjonsmat på eit veldig koseleg arrangement, og fint å vere med på å inspirere folk til å lage flatbrød heime! 

Bakstekjerringane på Haualeitet. Foto: Britt Marlene Kåsin.

Referanseliste: 

- Aambø, R. (2002). Ho Jo-Johane i Vassbakkestova. I Volda Sogelag (Red.), Voldaminne: Årsskrift 2002 (s. 77-84). Egset trykk AS. 

- Bugge, A. B. (2019). Fattigmenn, tilslørte bondepiker og rike riddere: Mat og spisevaner i Norge fra 1500 tallet til vår tid. Cappelen Damm Akademisk. 

- Høberg, E. N. (2023, 21. januar). Flatbrød. Store norske leksikon. https://snl.no/flatbr%C3%B8d 

- Wikipedia. (2022, 13. desember). Flatbrød. https://no.wikipedia.org/wiki/Flatbr%C3%B8d 

Konservering av frukt, bær og grønsaker

Me fekk i oppgåve å lage to konserverte og etande produkt av frukt, bær eller grønsaker, og dokumentere prosessen rundt dette. Eg valde å lage plommesaft og moltesyltetøy. Eg landa på dette valet ettersom plommer er i sesong no, og eg hadde litt molter i frysaren eg ønska å bruke. Eg har laga saft tidlegare, men ikkje syltetøy, så eg var spent på korleis resultatet ville bli. 

Plommesaft 

Eg følgde oppskrifta frå bloggen "Det søte liv" (2021). 

Ingrediensar: 

- 2 kg plommer

- Ca 500 g sukker 

Framgangsmåte: 

1. Eg vaska flaskene med zalo, og sette dei inn i steikeomnen på 100 grader for sterilisering. 

2. Eg vaska plommene og la dei oppi den øvste delen av saftkokaren. Eg tok vatn oppi den nedste delen, og sette dette på kok. 

3. Plommene dampa i ca 1,5 t, til det ikkje kom meir saft av dei. Eg måtte tappe litt undervegs, og fylle på vatn i dampkokaren. 

4. Eg tappa oppi råsafta i ei anna gryte, og målte 1,5 l saft. Eg målte opp sukker ut i frå mengda med saft, der eg rekna 320 g sukker per liter råsaft. 

5. Eg varma opp safta til kokepunktet, og tilsette sukker etter smak. Eg smaka meg litt fram, men valde å tilsetje den oppmåla mengda med sukker. Safta kokte nokre minutt, slik at alt sukkeret vart oppløyst. 

6. Til slutt helte eg safta over i varme, sterilisert flasker. Eg brukte trakt til å helle safta oppi, og prøvde å fylle flaskene så fulle som mogleg for å unngå luft. 

Prosessen med plommesaft. Foto: Ruth Solveig+Vibeke    

Ferdig plommesaft. Foto: Ruth Solveig

Moltesyltetøy 

Eg følgde oppskrifta frå nettsida Meny (u.å.), men eg brukte frosne molter i staden for ferske. 

Ingrediensar: 

- 300 g frosne molter 

- Ca 100 g sukker 

Framgangsmetode: 

1. Eg vaska syltetøyglasa med zalo, og sette dei inn i steikeomnen på 100 grader for sterilisering. Loka sette eg på kok i ein kjele. 

2. Eg kokte opp dei tinte moltebæra i ein kjele og lot det koke i ca 10 min.

3. Deretter tok eg kjelen av plata og tilsette sukkeret. Eg rørte til sukkeret var heilt løyst opp. 

4. Til slutt helte eg syltetøyet over i eit varmt og sterilisert glas, ved hjelp av ei trakt for å unngå å søle på kanten. Deretter skrudde eg på det steriliserte loket. 

Konservering er ein prosess med føremål å auke haldbarheita til matvarer (Innli & Helmersen, 1995, s. 283). Målet er å bekjempe faktorar som verkar nedbrytande på maten, slik som bakteriar, sopp og ulike kjemiske prosessar. Døme på ulike konserveringsmetodar er syrekonservering, kjemisk konservering, varmekonservering og halvkonservering ved sylting, safting og sursylting (Innli & Helmersen, 1995, s. 291). 

Viktige prinsipp ved både sylting og safting som konserveringsmetode, er å sterilisere glasa og flaskene før ein kan fylle dei (Riddervold & Berg, 2004, s. 62). Dette er viktig for å kunne drepe mikroorganismar og for å inaktivere enzym. I tillegg er det viktig å fylle glasa og flaskene heilt opp for  å unngå oksygen som er ein nedbrytande faktor. 

Litt av prosessen med moltesyltetøyet. Foto: Ruth Solveig 

Erfaringar og refleksjonar 

Plommesaft: 

Når det gjeld utsjånad fekk plommesafta ein fin burgunder farge og vart klår utan utfellingar. Den var god på smak, men kunne kanskje vore litt mindre søt. Då ville den gode plommesmaken kome endå betre fram. Men det er likevel positivt for konserveringa si del at sukkerinnhaldet er gansk høgt (Riddervold & Berg, 2004, s. 62). 

Prosessen med å lage plommesafta gjekk stort sett fint, men det vart tidvis litt stress då slangen datt av under tapping og det rant plommesaft ut. Eg kunne ha fylt opp flaskene endå meir for å konservere betre. Likevel var det litt vanskeleg å få til, då det kom ein del skum i toppen som forsvann etter eg hadde tatt på korken. I tillegg klarte eg å søle litt plommesaft på kanten på den eine flaska, så den ikkje vart riktig konservert. Denne flaska har eg tenkt til å ha til eige bruk og oppbevare i kjøleskap. Eg har erfart at det å lage saft kan vere ein nokså langsam prosess, det er viktig å ha god nok tid ettersom plommene måtte dampe ganske lenge.

Dessverre ser det ut som om det har kome litt mugg i begge flaskene etter ca ei veke oppbevaring, noko som er veldig kjedeleg! Det har då truleg vore for mykje luft i flaskene, eller at flaskene ikkje har vore heilt tette. 

Moltesyltetøy: 

Når det gjeld utsjånad fekk moltesyltetøyet ein oransje/brunleg farge. Eg syntest at moltesyltetøyet vart for søtt, eg gløymde å smake til undervegs og helte oppi alt sukkeret eg hadde måla opp i forhold til oppskrifta. Neste gong ville eg ha smakt meg meir fram. I tillegg burde eg ha kokt opp moltene og sukkeret etter eg blanda sukkeret saman med moltene. I oppskrifta stod det berre at ein skulle blande sukkeret med dei varme moltene utan å gi eit oppkok, men eg er usikker på om sukkeret vart skikkeleg blanda ved å gjere det slik. Av denne prosessen har eg lært at det er viktig å vurdere oppskrifta nøye, og kanskje samanlikne ulike oppskrifter for å finne den beste framgangsmetoden/oppskrifta.  

Det vart ganske lite syltetøy av 300 g molter, og eg fekk akkurat ikkje nok til å fylle eit lite syltetøyglas. Difor er eg usikker på om det vart konservert skikkeleg då det er litt luft i glaset. Eg håper at det høge sukkernivået likevel gjer at det held seg bra! 

Det ferdige resultatet. Foto: Ruth Solveig 

Litteraturliste: 

Det søte liv. (2021). Plommesaft. https://www.detsoteliv.no/oppskrift/plommesaft 

Innli, K. E. & Helmersen, H. (1994). Konserveringsmetodar. Yrkeslitteratur. 

Meny. (u.å.). Hjemmelaget multesyltetøy. https://meny.no/oppskrifter/bar/hjemmelaget-multesyltetoy/

Riddervold, A. & Berg, P. (2004). Spekemat. Teknologisk forlag.